Zespół chronicznego zmęczenia – przyczyny, objawy i leczenie. Rozwiąż test i sprawdź, czy zmagasz się z zespołem chronicznego zmęczenia

Zespół chronicznego zmęczenia jest obecnie niechlubnym znakiem naszych czasów. Życie w nieustannym biegu, nawał obowiązków i zadań do wykonania, powodują, że coraz mniej czasu mamy na odpoczynek. Co zrobić, jeśli mimo odpoczynku, wciąż czujemy zmęczenie? W takim przypadku należy udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Być może to poczucie jest symptomem zespołu chronicznego zmęczenia.

Zespół chronicznego (przewlekłego) zmęczenia został zdefiniowany jako choroba przez Centrum Kontroli Chorób w 1988 r. Jednak zanim to nastąpiło, wielu lekarzy negowało istnienie tego typu jednostki chorobowej. Częstotliwość występowania zespołu chronicznego zmęczenia szacowana jest na ok. 1 proc. populacji. Co ważne, wykazano zależność występowania tej choroby z płcią, wykształceniem i statusem socjoekonomicznym.

Jak pokazują badania, na zespół przewlekłego zmęczenia znacznie częściej cierpią wykształcone i ambitne, a niekiedy zbyt ambitne, kobiety, które próbują łączyć ze sobą rolę idealnego pracownika oraz idealnej matki, partnerki i przyjaciółki. Zespół chronicznego zmęczenia stosunkowo często towarzyszy też alkoholizmowi.

Zespół chronicznego zmęczenia może być niekiedy mylony ze zmęczeniem związanym z nadmiarem obowiązków i niemożnością wygospodarowania chwili na odpoczynek. Głównym objawem tej choroby jest nieustanne poczucie zmęczenia mimo odpoczynku. Zanim zostanie postawiona diagnoza, należy wykluczyć inne możliwe choroby, w tym przede wszystkim:

• choroby tarczycy (nadczynność i niedoczynność tarczycy),
• depresję,
• pracoholizm,
• niedokrwistość,
• boreliozę,
• choroby nerek,
• choroby układu oddechowego (m.in. astma).

Główne objawy zespołu chronicznego zmęczenia to:

• poczucie zmęczenia trwające powyżej sześciu miesięcy mimo odpoczynku,
• przewlekły ból gardła,
• powiększone węzły chłonne,
• bóle mięśniowo-stawowe,
• przewlekłe bóle głowy,
• wędrujący ból stawów,
• problemy z pamięcią i koncentracją,
• nadmierna senność lub bezsenność,
• nudności i wymioty,
• wzdęcia i bóle brzucha,
• zawroty głowy.

Zespół chronicznego zmęczenia często związany jest z upośledzeniem mechanizmów odporności, a dokładniej ze zmniejszoną liczebnością limfocytów T. Może to prowadzić do nadaktywności interferonu, co z kolei przekłada się na występowanie bólu mięśni, zmęczenia i innych objawów, niekiedy mylonych z ostrymi infekcjami.

Podłożem zespołu chronicznego zespołu może być również zakażenie wirusowe lub bakteryjne. Jednakże jednoznacznie nie da się określić przyczyn tej choroby i z tego powodu uważa się ją za medycznie niewyjaśnioną.

Podstawowym kryterium diagnostycznym przy zespole chronicznego zmęczenia jest czas utrzymywania się objawów. Musi być to, co najmniej 6 miesięcy.

Leczenie zespołu chronicznego zmęczenia uzależnione jest od tego, czy można rozpoznać jego przyczynę. W przypadku, gdy odpowiada za nie infekcja wirusowa, wdraża się terapię acyklowirem (lekiem przeciwwirusowym).

W niektórych przypadkach istnieje konieczność zastosowania terapii immunologicznej. Dotyczy to pacjentów, u których stwierdzono niedobór immunoglobin – białek, biorących udział w reakcjach odpornościowych organizmu. W takiej sytuacji IgG podaje się dożylnie lub domięśniowo do czasu całkowitego ustąpienia objawów.

W przypadku, gdy zespół chronicznego zmęczenia ma podłoże psychogenne, konieczne jest zastosowanie leków przeciwdepresyjnych. Jak pokazują badania najlepszy efekt terapeutyczny, uzyskano po zastosowaniu trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych. Niemniej ważna jest również psychoterapia, która skupia się przede wszystkim na:

• uświadomieniu pacjentowi problemu i rozpoznanie jego przyczyn,
• jasnym wyznaczeniu celu np. zwiększenie aktywności społecznej i towarzyskiej, wygospodarowanie czasu na odpoczynek,
• uświadomieniu pacjenta na temat przebiegu choroby, z którą się zmaga,
• nauce technik relaksacyjnych i metod radzenia sobie z sytuacjami stresogennymi,
• ocenie negatywnego wpływu choroby na życie zawodowe i towarzyskie.

Niekiedy skutecznym sposobem na zespół chronicznego zmęczenia jest aktywność fizyczna. Jednakże w początkowej fazie leczenia może ona nasilać objawy choroby. Z tego powodu w pierwszej fazie kuracji należy postawić na spacery, lekki trucht i ćwiczenia na wolnym powietrzu. Dodatkowo aktywność fizyczną mogą znacznie utrudniać bóle mięśniowe i kostno-stawowe.

Poczucie przewlekłego zmęczenia może być związane bezpośrednio ze stylem życia. Dotyczy to przede wszystkim diety. Prawdziwą „mieszanką wybuchową” jest przepracowanie i niewłaściwa dieta. Wszystko to, co jemy, przekształca się w życiodajną energię. Jeśli nasz codzienny jadłospis składa się z produktów o niskich właściwościach odżywczych, to przewlekłe zmęczenie jest naturalną konsekwencją takiego stanu.

Szczególnie niebezpieczny pod tym względem jest nadmiar kofeiny. Oprócz tego poczucie chronicznego zmęczenia może stanowić wynik uzależnienia od słodyczy – batonów, ciastek i czekoladek, które są niczym innym, jak tylko „pustymi kaloriami”.

Jednym ze sposobów uniknięcia zespołu chronicznego zmęczenia jest równowaga pomiędzy życiem zawodowym a życiem prywatnym (ang. work-life balance). Nie bez powodu najbardziej narażoną grupą osób na tę chorobę są pracoholicy. Z tego powodu ważnym punktem profilaktyki jest prowadzenie regularnego trybu życia, wygospodarowanie czasu tylko dla siebie, prowadzenie życia towarzyskiego oraz zapewnienie sobie optymalnego sposobu wypoczynku np. lektury dobrej książki czy spaceru na świeżym powietrzu.

Co ważne, przed postawieniem diagnozy o zespole chronicznego zmęczenia ważne jest wykluczenie innych, medycznych, powodów występujących objawów. Wśród potencjalnych przyczyn przewlekłego zmęczenia można wymienić m.in.: anemię, niedoczynność tarczycy, stwardnienie rozsiane i cukrzycę.

Jeśli podejrzewasz u siebie lub u swoich bliskich zespół chronicznego zmęczenia, należy udać się do lekarza. Przed tym jednak warto odpowiedzieć na kilka pomocnych pytań.

1. Czy trudno wygospodarować Ci czas tylko „dla siebie”?
2. Czy czujesz się czasem przytłoczona nadmiarem obowiązków?
3. Czy nieustannie towarzyszy Ci poczucie zmęczenia i wyczerpania mimo prób odpoczynku?
4. Czy zmęczeniu towarzyszą problemy z pamięcią i koncentracją, a także objawy somatyczne (ból mięśni i stawów, ból głowy, powiększone węzły chłonne, wzdęcia i ból brzucha)?
5. Czy poczucie przewlekłego zmęczenia utrzymuje się powyżej pół roku?
6. Czy zostały wykluczone inne choroby (choroby tarczycy, cukrzyca, problemy z funkcjonowaniem układu krwionośnego)?

Jeśli na co najmniej trzy pytania odpowiedziałeś/odpowiedziałaś twierdząco, to być może chorujesz na zespół chronicznego zmęczenia. Pamiętaj jednak, że ostateczną diagnozę może postawić wyłącznie lekarz.

Zobacz także: