Zabytkowy kościół w Radachowie wołał o remont. Przy okazji prac ziemnych odnaleziono zabytkowe monety. Są wśród nich prawdziwe skarby!

Radachów to niewielka wieś w powiecie słubickim. Mieszka tu około 400 osób. Miejscowi wierni są rozdarci. Z jednej strony cieszą się, że ich zabytkowa, XVIII-wieczna świątynia jest w remoncie. Ale z drugiej strony, z powodu remontu, nie mogą z niej korzystać. - Msze święte tymczasowo odbywają się na świetlicy wiejskiej. Ale wiadomo, że świetlica to nie to samo co kościół – przyznaje Wiesław Kinowski - sołtys Radachowa.

– Kościół datowany jest na połowę XVIII wieku, ale na podstawie różnych znalezisk możemy stwierdzić, ze świątynie istniały tu już od początku średniowiecza, możliwe, że już od XIII wieku – mówi ks. Piotr Grabowski - proboszcz parafii pw. św. Jakuba Apostoła w Ośnie Lubuskim, dla której świątynia w Radachowie jest kościołem filialnym. Remont radachowskiej świątyni ma charakter ratunkowy.

Postanowiłem przeprowadzić ten remont, dlatego, że stan jej zachowania budził duży niepokój. Mieliśmy do czynienia z ubytkami w belkach, z rozchodzeniem się ścian. Wcześniej kościół był remontowany siłami tutejszej społeczności, na ile pozwalały możliwości – dodaje proboszcz.

Poprzedni duży remont miał miejsce w latach 80. Zostało wtedy odnowione wnętrze i zaaranżowany został wygląd na zewnątrz świątyni. Nie rozwiązało to jednak problemów konstrukcyjnych, z którymi trzeba było się zmierzyć teraz.

Remont poprzedziły specjalistyczne ekspertyzy i analizy. Już na tym etapie okazało się, że remont będzie dotyczyć całej świątyni i będzie bardzo rozległy. Po zdjęciu boazerii okazało się, że stan konstrukcji jest fatalny. Remont rozpoczął się w czerwcu zeszłego roku. Przy okazji prac inżynieryjnych udało się też zgłębić historię Radachowa. Dokonano ciekawych odkryć.

0,2 grama – tyle waży jedna z monet, którą udało się odnaleźć podczas remontu radachowskiego kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Jest krucha i niewielka. Trzeba się z nią obchodzić niezwykle delikatnie, aby nie zniszczyć zabytkowego kawałka metalu. Takich znalezisk było więcej. – Łącznie odnaleźliśmy 17 monet. Wszystkie znajdowały się poza obrębem świątyni, trafiliśmy na nie podczas prac ziemnych przy wymianie fundamentów. W pracach pomagali nam pasjonaci z gorzowskiego Stowarzyszenia Eksploracyjno – Historycznego „Warta”, którzy wykrywaczami metali sprawdzali hałdy wykopanej spod świątyni ziemi. To dzięki ich zaangażowaniu udało się tak skrupulatnie przebadać ziemię – mówi Paweł Kaźmierczak, z-ca kierownika Działu Archeologii i Numizmatyki w Muzeum Lubuskim im. Jana Dekerta w Gorzowie Wlkp.

Mapa: Radachów to wieś w powiecie słubickim

Dlaczego monety znalazły się w ziemi? To proste. Na przestrzeni wieków były gubione przez wiernych. Odnalezione monety jak w zwierciadle pokazują dzieje tych ziem. Są wśród nich m. in. połówki niemieckich denarów, pruskie fenigi, polskie szelągi. Jednym z rodzynków jest polski półtorak datowany na 162 r. Ale prawdziwą perełką jest żeton folwarczny. To ośmiokątna moneta, która używany była tylko w obrębie radachowskiego folwarku. Okazuje się więc, że ta niewielka wieś przed wiekami miała własną walutę.

Nie wiem, czy istnieje na świecie druga taka moneta. Nam udało się ją odnaleźć i jest to naprawdę wyjątkowe znalezisko – przyznaje P. Kaźmierczak.

Dotychczasowe prace przy kościele były niezwykle skomplikowane. Rozpoczęły się w 2022 r. – Należało wymienić fundamenty, które osiadały. Sama konstrukcja drewniana, szczególnie przy ziemi, również wymagała wymiany tak, aby obiekt odzyskał stabilność. Trzeba wykonać nowe fundamenty i wymienić końcówki belek, które opierały się na tak zwanej podwalinie dębowej, której w wielu miejscach nie było, bo po prostu zgniła – tłumaczy Edmund Makarski, wykonawca remontu koscioła w Radachowie. Wymiana fundamentów oznaczała, że świątynia fragmentami była dosłownie w powietrzu, podtrzymywana przez tymczasową konstrukcję. Wiadomo już, że przed budowlańcami kolejne wyzwanie: skuteczne zabezpieczenie dużej, ciężkiej i niestabilnej wieży kościelnej. W tym przypadku również konieczna będzie wymiana fundamentów pod wieżą. – W czasie, gdy będą wykonywane nowe fundamenty, wieża będzie musiała być podparta na tymczasowej konstrukcji – tłumaczy E. Makarski.

Mimo, że radachowska świątynia nie jest monumentalnie wielka, to prace przy jej ratowaniu idą w setki tysięcy, a nawet miliony złotych. Obiekt jest zabytkiem, a więc prace obejmują nie tylko remont, ale też ratowanie poszczególnych elementów. Pieniądze na ten cel udaje się pozyskać z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ministerialna dotacja na szczęście nie wymaga dużego wkładu finansowego, na który parafia nie może sobie pozwolić. Do tej pory remont pochłonął milion złotych, na ratowanie wieży będzie kolejnych 500 tys. W ratowaniu świątyni pomagają finansowo też parafianie i gmina.